Covid-19’la ilgili 10 aydır birçok şey öğrendik, öğrenmeye de devam ediyoruz.
65 yaş üzeri, yüksek riski olan, KOAH, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, immün sistem yetmezliği olanlar, tansiyon ve şeker hastalığı olanların büyük risk altında olduğu belirtilmişti.
İmmün sistem yetmezliği olan hastalar için bu risk kesinlikle geçerli. Karaciğer veya böbrek nakli olmuş, kortizol almak zorunda olan hastaların yanı sıra hastalık nedeni ile kortizol almak zorunda olan hastalar ile çocuk ve gençlerde bazı immün yetmezlik hastalıkları olanlar gerçekten büyük risk altındalar. Dolayısı ile grip bile bu insanlar için ciddi risk faktörüdür.
Risk grubu genişledi.
Ancak son zamanlarda Covid-19 nedeni ile hayatını kaybedenlere göz attığımızda “çok riskli” dediğimiz immün yetmezlik dışında kalan hasta ve yaşlı grubunun hastalığı atlatabildiğini görüyoruz. Televizyonda da sıkça 100 küsür yaşında 90 küsür yaşında insanların taburcu olduklarına dair haberleri izliyoruz. Ben de çevreme baktığımda aynı duruma orada da rastlıyorum. KOAH hastası bir yakınım hafif bir nefes darlığı ve hafif bir öksürükle atlattı. Ama diğer taraftan sapasağlam gençlerin hayatını kaybettiğini görüyoruz. Daha çok yeni bir doktor arkadaşımı kaybettik. Sporcu, sigara ve alkol kullanmayan ve bilinen hiçbir risk faktörü bulunmayan biriydi ancak coronaya yenik düştü. Burada da şu sonuç ortaya çıkıyor. Hepimiz risk grubundaymışız gibi hareket etmek zorundayız.
Coronavirüs ile ilgili araştırmalar devam ediyor ve hepimiz her gün yeni bir şeyler öğreniyoruz bu virüs hakkında. Mikrobiyolog bir meslektaşım ve ekibi araştırma yaparlarken lenfosit fonksiyonlarını sağlayan bir enzimin genetik olarak eksik çıktığını fark ediyorlar. Bu enzim de ölümleri tetikliyor olabilir. Covid-19 ile ilgili araştırmalar hala devam ediyor ancak risk durumunun sandığımız grubun dışına da taşması bizi daha fazla araştırmaya sevk ediyor.
Ezbere kan sulandırıcı almayın.
Coronavirüse yakalanan hastalara kan sulandırıcı başlanması ile alakalı hastalar şu soruyu da çok yöneltiyor bize:” Hocam kan sulandırıcı kullanalım” mı diyorlar. Bu yanlış bir yaklaşım. Hiçbir şikayeti bulunmayan birinin kan sulandırıcı alması riskli olabilir. Özellikle genç yaştaki insanlar mide kanaması geçirebilir. Bunu ancak tetkikleri yapmış doktorların başlaması gerekiyor.
Covid ve grip yorgun insanı seviyor.
Düzenli uyku, düzenli beslenme bu hastalıklarla mücadelede kilit rol oynuyor. Kişi eğer yeterince uyku uyumazsa, düzensiz beslenirse, dinlenemezse, strese maruz kalırsa immün sistemi maalesef baskılanıyor.
Dengeli beslenme çok önemli. Sadece et ya da sadece hamur ağırlıklı beslenmeyin. Mutlaka sebze, meyve ağırlıklı beslenin. Öğünlerinizi düzenli tutun. 7-8 saat düzenli uyku uyuyun. Mutlaka spor yapın. En önemlisi de maske kullanımını asla ihmal etmeyin.
Sağlıkla kalın…
